Hm… Facebook vraagt wat ik aan het doen ben. Allereerst opruimen, het opruimen van de hersenspinsels in mijn hoofd, het opruimen van contacten waar ik toch al jaren geen contact mee heb, het opruimen van spullen waar ik niets meer mee kan en wil. Kortom; het het lijkt wel een automatische klok maar het wordt bijna voorjaar en ik ben bezig met het opruimen van oude zooi waar niets meer mee te zooien is… Mijn gedachten dwalen af…
Een tijdje geleden sprak ik met Wil.
Ik heb enorm veel respect voor haar, ze is een fantastische, sterke kanjer van een vrouw. Een lieve, kwetsbare, maar dappere moeder van drie jongeren die jarenlang ‘vast’ heeft gezeten in een relatie met een man met een narcistische persoonlijkheid. Ze heeft na jarenlang twijfelen de moed gehad deze relatie te verbreken. Het doet ontzettend veel met je als je een relatie hebt (of gehad, in welke vorm dan ook, ouder, partner, baas, enz.) met iemand met narcisme.
Bij een narcistische persoonlijkheid is er een groot gebrek aan zelfbewustzijn of aan ‘zelf’. Het is iemand die een ‘gat’ lijkt te hebben en die niet in staat is tot zelfreflectie. Zo’n persoon zit in zijn (of haar) eigen realiteit.
Bovenstaande is geen definitie maar is slechts een verkorte weergave van hoe ik zelf het omgaan met narcisten (inderdaad, ik heb er meerdere in mijn leven gehad, zowel in mannelijke als vrouwelijke vorm) heb ervaren. Narcisme is een persoonlijkheidsstoornis die lastig te onderzoeken is, simpelweg omdat de narcist geen probleem heeft. De narcist veroorzaakt problemen, manipuleert, liegt, bedriegt, legt alles buiten zichzelf neer en laat vaak een spoor van ellende achter. Helaas voor jou, is zo’n persoon niet in staat in te zien dat hij dat doet. Juist omdat hij met groot succes alles buiten zichzelf legt. Hij geeft jou het gevoel (of er de schuld van) dat het allemaal aan jou ligt. Dit laat hij je regelmatig voelen of – nog een stapje verder – het wordt je regelmatig verteld. Hierdoor ga jij enorm twijfelen aan jezelf… Zie het als een vorm van hersenspoeling. Want tja, stel je voor dat jij het verkeerd hebt gezien of gevoeld, dat zou toch kunnen, of toch niet?
De wolf in schaapskleren…
Je ontmoet de man van je leven, hij zet je op een voetstuk en niets, maar dan ook niets, wijst erop dat je te maken hebt met iemand die een persoonlijkheidsstoornis heeft. In gezelschap is hij gezellig, hij is behulpzaam en vriendelijk en je krijgt leuke cadeautjes. Kortom; dit is de ware… Voor de buitenwereld (let goed op het woordje buitenwereld) lijkt het alsof je die ideale partner hebt gevonden. Je wordt vertroeteld en op een voetstuk geplaatst. Een paar maanden later – meestal na een maand of 3 a 4 – beginnen de eerste barstjes in de relatie te komen, want je hebt per ongeluk een fout gemaakt en je bent keihard van je sokkel gevallen. Telkens weer zal je eraan herinnerd worden dat jij een fout hebt gemaakt, dat jij het verkeerd hebt gedaan en dat je hem hiermee hebt gekwetst. (Of dit de waarheid is of niet, doet er voor de narcist niet eens toe). Wat jij verder ook maar mag aanvoeren, het ligt allemaal aan jou, het is jouw schuld en je mag blij zijn dat hij bij je blijft.
Je omgeving heeft het vaak niet eens in de gaten want je partner is zo lief, charmant, behulpzaam, werkt zo hard voor jou en de kinderen, enz.
Je leert het om te zwijgen en je durft er niet over te praten, want: ‘Hey, dit is toch de ideale man?’ Na verloop van tijd begin je aan jezelf twijfelen. Je weet best wel dat er iets niet in orde is, maar je kan er net de vinger niet opleggen. Het gaat vaak zo subtiel dat je het niet eens in de gaten hebt maar stukje bij beetje wordt je gemanipuleerd en in een hoek gedreven waar je (bijna) niet uit kan komen. Je denkt met enige regelmaat: ‘Uhm, ben ik nou gek of???’ Daar waar hij over grenzen heen gaat, leer jij het om je grenzen op te rekken in plaats van ze te stellen. Toch verbreek je de relatie niet, want je houdt zoveel van hem en hij heeft gehuild en beterschap beloofd. Goedgelovig en hoopvol als je bent, trap je er voor de zoveelste keer weer in.
Vergelijk jezelf maar met een vliegje wat per ongeluk in een spinnenweb terecht is gekomen. Je bent omwikkeld met plakkerige draden, je spartelt hulpeloos wat met je pootjes, maar uiteindelijk wordt je leeggezogen.
In veel gevallen is het zo dat je pas kunt handelen wanneer jouw persoonlijke kwartje valt, en dat is pas op het tijdstip dat jij er aan toe bent en echt geen enkele seconde eerder dan dat… Andere mensen kunnen een mening hebben, ze kunnen je van alles en nog wat vertellen, maar zij hebben niet in jouw schoenen gestaan. Pas wanneer jij er klaar voor bent, kan je dat bevrijdende AHA-moment ervaren en kan je de gebroken scherven oprapen en het spul lijmen. Oké, er zijn behoorlijk wat stukken kwijtgeraakt in de loop der tijd, maar ook daar kom je pas veel later achter. Waar die ontbrekende stukken mee opgevuld zijn? Angst, onzekerheid, gebrek aan vertrouwen, jezelf niet durven uiten, je heel erg schamen, niet durven opkomen voor jezelf (of juist het tegenovergestelde daarvan; extreem boos naar de buitenwereld toe, maar niet binnen je relatie, want dat durf je dan weer niet), enz. Daar waar je eerst opgehemeld werd, word je nu systematisch en stukje bij beetje volledig afgebroken… Je had het waarschijnlijk niet eens in de gaten, maar je bent stap voor stap geïsoleerd. Inmiddels heb je bijna niemand meer in je leven en staan je vrienden, familie, e.d. allemaal op een zijspoor.
Mocht jij dit verhaal herkennen en zit jij (nog) in zo’n relatie?
Besef dan één ding heel erg goed; je partner zal nooit, maar dan ook nooit gaan veranderen omdat jij daarop hoopt. Je bent jezelf verloren in deze relatie en het is absoluut niet gemakkelijk om jezelf terug te vinden, maar het kan wel. Oké, je bent gedeukt, gekwetst, beschadigd en misschien boos en verdrietig, maar… Wat hij jou ooit maar heeft laten geloven, geloof er niet in want het klopt niet… Je bent juist een overlever, een kanjer, iemand met het hart op de juiste plaats. Met de juiste mensen om je heen kan je langzaam weer gaan vertrouwen. Jij bent degene die keihard met zichzelf aan de slag mag en daarom heb je andere mensen om je heen broodnodig.
Accepteer het dat je op manieren bent gekwetst die anderen misschien nooit ten volle zullen en/of kunnen begrijpen.
Het verbreken van zo’n relatie is echt niet gemakkelijk, want jij verandert ineens van rol. Jij wilt zomaar ineens het heft in eigen hand gaan nemen en dat wordt meestal niet gewaardeerd. Vaak volgen er eerst allerlei verzoeningspogingen maar als hem dat niet lukt wordt er zwaarder geschut ingezet als jij voet bij stuk houdt. Je zit ineens middenin een vechtscheiding – want: ‘Wie niet voor mij is, is tegen mij.’, mishandeling, stalking; zowel live als telefonisch, het manipuleren van jou en/of van je kinderen kan het gevolg zijn. En geloof me, het gaat vaak niet eens om die kinderen, het gaat over de invloed die hij had over jou en de kinderen…
Na zo’n relatie ben je absoluut geknakt, er is echt niet veel meer over van degene die jij ooit was (of in het geval van een narcistische ouder, wie je hoorde te zijn). Maar… Geknakt zijn is niet hetzelfde als gebroken. Ook jij hebt de kracht om hieruit te komen. Zoek een goede therapeut die gespecialiseerd is in dit onderwerp, echt ze zijn er!!! Verder is het ook erg belangrijk dat je mensen om je te heen verzamelt die naar je willen luisteren. Niet omdat je slachtoffer bent, maar omdat je weer opnieuw vertrouwen in mensen moet gaan opbouwen. Ik durf te beweren dat je inmiddels (bijna niet of helemaal niet) geen idee hebt van wat ‘normaal’ is, dus gun het jezelf om dat vanuit je omgeving/vrienden/kennissen (aan) te leren. Heb het lef om uit je isolatie te stappen, zorg dat je een netwerk om je heen verzamelt van mensen die van je houden en die je nemen zoals je bent. Praat, huil, communiceer, besef dat je misschien slachtoffer was maar dat je dat echt niet hoeft te blijven… Laat dit krassen achter op je ziel? Absoluut, maar weet je?
Zelfs de allerergste littekens kunnen vervagen. Het zou zomaar eens kunnen gebeuren dat er een dag komt dat jij je realiseert dat je ineens een hele dag hebt kunnen genieten…
Liefs Yve
